Jaka grubość legarów pod taras? Przewodnik od A do Z dla solidnej konstrukcji

* Standardowy przekrój legarów do typowego tarasu to 45×70 mm lub 50×70 mm.
* Grubość deski tarasowej bezpośrednio wpływa na rozstaw legarów – im cieńsza deska, tym gęściej musisz rozmieścić legary.
* Dla desek kompozytowych zalecany rozstaw legarów jest mniejszy niż dla drewnianych i wynosi zazwyczaj 30-40 cm.
* Im rzadziej rozmieszczone punkty podparcia (słupy betonowe, wsporniki), tym grubszy musi być legar, aby uniknąć uginania się konstrukcji.
* Legary aluminiowe stanowią najtrwalszą, choć najdroższą alternatywę, idealną pod tarasy na lata.
* Bezwzględnie konieczna jest impregnacja ciśnieniowa legarów z drewna krajowego (np. sosna, świerk) – to fundament trwałości tarasu.
* Planując duże obciążenia, takie jak jacuzzi czy ciężkie meble ogrodowe, musisz zastosować legary o znacznie większym przekroju, np. 60×120 mm lub większym, najlepiej po konsultacji z konstruktorem.

Wybór legarów pod taras to jedna z tych decyzji, które podejmuje się na samym początku, a której skutki odczuwa się przez cały okres użytkowania konstrukcji. To właśnie legary, ukryte pod pięknymi deskami, stanowią szkielet Twojego tarasu, odpowiadając za jego stabilność, nośność i trwałość. Pomyłka na tym etapie może prowadzić do uginania się podłogi, skrzypienia, a w skrajnych przypadkach nawet do uszkodzenia całej konstrukcji.

• • Jaka jest minimalna grubość legara pod taras?
  • Dla małych tarasów na stabilnym podłożu (np. wylewce betonowej) przy gęstym rozstawie, absolutne minimum to przekrój 45×60 mm. W praktyce jednak zalecam stosowanie legarów o przekroju co najmniej 45×70 mm dla zapewnienia odpowiedniej sztywności.
  • Co ile cm dawać legary pod deski kompozytowe?
  • Producenci desek kompozytowych najczęściej zalecają rozstaw legarów co 30-40 cm w osiach. Jest to kluczowe, ponieważ kompozyt jest bardziej elastyczny niż drewno i wymaga gęstszego podparcia. Zawsze sprawdzaj wytyczne w karcie technicznej produktu.
  • Jakie legary pod taras na słupach betonowych?
  • W przypadku tarasu na słupach kluczowy jest rozstaw tych słupów. Im jest on większy, tym grubszy i wyższy musi być legar. Dla rozstawu słupów co 1,5-2 metry konieczne mogą być legary o przekroju 60×120 mm, a nawet 80×160 mm, aby uniknąć efektu „trampoliny”.
  • Czy legary kompozytowe są lepsze od drewnianych?
  • Legary kompozytowe są odporne na wilgoć, grzyby i insekty, ale są też bardziej elastyczne i droższe od legarów z drewna krajowego. Są dobrym wyborem w systemach jednego producenta (deska + legar kompozytowy), ale z mojego doświadczenia wynika, że solidne, dobrze zaimpregnowane legary drewniane lub legary aluminiowe często oferują lepszą sztywność konstrukcji.
  • Jakiego drewna użyć na legary?
  • Najpopularniejszym wyborem jest sosna lub świerk poddane impregnacji ciśnieniowej (klasa IV). Droższą i trwalszą opcją jest modrzew syberyjski lub drewno egzotyczne (np. bangkirai). Ważne, aby gatunek drewna na legary miał zbliżoną „pracę” do drewna deski tarasowej.
  • Czy trzeba impregnować legary?
  • Tak, to absolutna konieczność w przypadku legarów z drewna krajowego. Impregnacja ciśnieniowa zabezpiecza drewno przed biodegradacją (gniciem) i atakami szkodników. Nawet legary z modrzewia, choć bardziej odporne, warto dodatkowo zabezpieczyć olejem lub lazurą ochronną.
  • Jaki spadek na tarasie na legarach?
  • Zaleca się wykonanie spadku na poziomie 1-2% (1-2 cm na 1 metr długości) w kierunku od ściany budynku. Umożliwia to swobodne odprowadzanie wody opadowej i zapobiega jej zaleganiu na deskach oraz w konstrukcji.

 

Materiał na legary	Typowe wymiary (przekrój)	Trwałość	Orientacyjna cena	Kluczowa zaleta
Sosna / Świerk (impregnowane ciśnieniowo)	45×70 mm, 50×70 mm, 50×100 mm	Dobra (przy prawidłowej impregnacji)	Niska	Najlepszy stosunek ceny do jakości
Modrzew Syberyjski	45×70 mm, 45×95 mm	Wysoka	Średnia	Naturalna odporność na warunki atmosferyczne
Drewno Egzotyczne	45×70 mm	Bardzo wysoka	Wysoka	Ekstremalna twardość i odporność na biodegradację
Kompozyt (WPC)	30×50 mm, 40×60 mm	Bardzo wysoka	Średnia / Wysoka	Pełna odporność na wodę i szkodniki
Aluminium	30×50 mm, 40×80 mm	Najwyższa	Bardzo wysoka	Niezrównana stabilność wymiarowa i trwałość

Kluczowe czynniki wpływające na grubość i wymiary legarów

Dobór odpowiedniej grubości legarów nie jest kwestią przypadku. To wynik analizy kilku wzajemnie powiązanych czynników. Zignorowanie któregokolwiek z nich to prosta droga do problemów w przyszłości. Omówmy je po kolei.

Rodzaj i grubość deski tarasowej (drewno vs kompozyt)

Materiał, z którego wykonane są deski tarasowe, ma fundamentalne znaczenie dla konstrukcji nośnej. Zasada jest prosta: im cieńsza i bardziej elastyczna deska, tym gęściej muszą być rozmieszczone legary, co z kolei może wpłynąć na ich optymalny przekrój.

• Deski drewniane: Standardowa grubość deski drewnianej (np. modrzew syberyjski, sosna) to 27-28 mm. Dla takiej grubości zazwyczaj przyjmuje się osiowy rozstaw legarów co 50-60 cm. Jeśli zdecydujesz się na cieńsze deski, np. 21 mm, rozstaw należy zmniejszyć do ok. 40 cm, aby zapobiec ich uginaniu.
• Deski kompozytowe (WPC): Kompozyt z natury jest bardziej elastyczny niż lite drewno. Dlatego producenci niemal zawsze wymagają gęstszego legarowania. Standardowy rozstaw legarów pod deski kompozytowe to 30-40 cm. Stosowanie większych odległości może spowodować falowanie powierzchni tarasu, a nawet pękanie desek, co zazwyczaj prowadzi do utraty gwarancji na materiał.

Rozstaw punktów podparcia konstrukcji

Sposób, w jaki konstrukcja tarasu opiera się o podłoże, jest drugim kluczowym elementem układanki. Im rzadziej rozmieszczone są punkty podparcia, tym mocniejszych (grubszych i wyższych) legarów potrzebujesz.

• Taras na wylewce betonowej: To najkorzystniejszy scenariusz. Legary leżą na stabilnym podłożu na całej swojej długości (lub na gęsto rozmieszczonych podkładkach). Można tu stosować legary o standardowym przekroju, np. 45×70 mm. Wysokość legara musi jedynie zapewnić odpowiednią przestrzeń wentylacyjną (minimum 2-3 cm).
• Taras na wspornikach regulowanych: Wsporniki pozwalają idealnie wypoziomować taras na nierównym podłożu. Ich rozstaw jest kluczowy. Przy rozstawie wsporników co 50-60 cm wzdłuż legara, standardowy przekrój 45×70 mm będzie wystarczający.
• Taras na słupach betonowych lub bloczkach (taras podniesiony): To najbardziej wymagający typ konstrukcji. Jeśli słupy betonowe są rozstawione np. co 1,5 metra, legar o przekroju 45×70 mm ugnie się pod własnym ciężarem. W takim przypadku musisz sięgnąć po znacznie solidniejsze belki, często nazywane kontrlegarami lub legarami nośnymi, o przekroju np. 60×120 mm, 80×160 mm, a nawet większym. Dopiero na takiej ramie układa się właściwe, cieńsze legary poddeszczułkowe.

Przewidywane obciążenie użytkowe tarasu

Taras to nie tylko miejsce do spacerowania. Często stają na nim ciężkie meble, duże donice z roślinami, grill, a czasem nawet jacuzzi.

• Standardowe obciążenie: Przyjmuje się, że standardowe obciążenie użytkowe tarasu to około 150-200 kg/m². Konstrukcja oparta na legarach 45×70 mm w rozstawie co 50 cm bez problemu je przeniesie.
• Zwiększone obciążenie: Jeśli planujesz postawić na tarasie ciężki obiekt o masie kilkuset kilogramów, jak np. wanna z hydromasażem, standardowa konstrukcja jest absolutnie niewystarczająca. W takim miejscu należy zaprojektować specjalne wzmocnienie – zagęścić legary, zastosować znacznie większy przekrój belek lub nawet wykonać dodatkowe punkty podparcia bezpośrednio pod planowanym obciążeniem. Z mojego doświadczenia wynika, że w takich sytuacjach konsultacja z konstruktorem budowlanym jest nie tylko zalecana, ale wręcz konieczna dla zapewnienia bezpieczeństwa.

Porównanie materiałów na legary – co wybrać?

Materiał, z którego wykonany jest szkielet tarasu, decyduje o jego żywotności. Wybór jest szerszy, niż mogłoby się wydawać, a każda opcja ma swoje wady i zalety.

Legary drewniane (sosna, modrzew, egzotyki)

Drewno to wciąż najpopularniejszy wybór, głównie ze względu na dostępność i stosunek ceny do jakości.

• Sosna / Świerk: Najtańsza opcja. Kluczowe jest, aby drewno było czterostronnie strugane i poddane impregnacji ciśnieniowej w klasie IV. Tylko takie zabezpieczenie daje gwarancję odporności na grzyby i owady w warunkach stałego kontaktu z wilgocią. Nigdy nie stosuj drewna konstrukcyjnego przeznaczonego do wnętrz!
• Modrzew Syberyjski: Znacznie trwalszy i bardziej odporny na warunki atmosferyczne niż sosna. Ma dużą gęstość i wysoką zawartość żywic, co czyni go naturalnie odpornym na biodegradację. Jest idealnym kompromisem między ceną a trwałością. Stanowi doskonałą podstawę pod deski z tego samego materiału.
• Drewno egzotyczne (np. Bangkirai, Merbau): Najtwardsza i najtrwalsza opcja drewniana. Jest niezwykle odporne na wilgoć, szkodniki i uszkodzenia mechaniczne. Zazwyczaj stosuje się je pod deski tarasowe z tego samego gatunku drewna, aby zapewnić spójną „pracę” całej konstrukcji.

Legary kompozytowe i aluminiowe – nowoczesne alternatywy

Jeśli szukasz rozwiązań o maksymalnej trwałości i minimalnych wymaganiach konserwacyjnych, warto rozważyć nowoczesne materiały.

• Legary kompozytowe (WPC): Produkowane z mieszanki mączki drzewnej i tworzyw sztucznych. Ich największą zaletą jest całkowita odporność na wodę, gnicie i szkodniki. Nie wymagają impregnacji. Należy jednak pamiętać, że są bardziej elastyczne niż drewno, co wymusza gęstszy rozstaw. Najlepiej sprawdzają się jako część kompletnego systemu od jednego producenta (deski + legary + klipsy montażowe).
• Legary aluminiowe: To absolutny top pod względem trwałości i stabilności. Aluminium nie koroduje, nie odkształca się pod wpływem wilgoci i temperatury, nie jest też atakowane przez szkodniki. Legary aluminiowe są lekkie, a jednocześnie niezwykle sztywne, co pozwala na tworzenie konstrukcji o większych rozpiętościach. Ich główną wadą jest wysoka cena, jednak w perspektywie kilkudziesięciu lat jest to inwestycja, która się zwraca. W praktyce najczęściej działa to tak, że systemy aluminiowe wybierane są do tarasów premium lub w miejscach o wyjątkowo trudnych warunkach.

Jak obliczyć rozstaw i grubość legarów? Krok po kroku

Teoria jest ważna, ale nic nie zastąpi praktycznego przykładu. Przeprowadźmy symulację doboru legarów dla typowego tarasu przydomowego, abyś mógł zobaczyć, jak te wszystkie zasady działają w praktyce.

Krok 1: Zbieranie danych o tarasie

Załóżmy, że planujesz budowę tarasu o wymiarach 4×5 metrów.

1. Wymiary: 4 m (szerokość przy ścianie budynku) x 5 m (długość odchodząca od budynku).
2. Podłoże: Stabilizowany grunt, na którym zostaną rozmieszczone punktowe słupy betonowe (lub bloczki).
3. Materiał deski tarasowej: Wybierasz popularny modrzew syberyjski o grubości 27 mm.
4. Kierunek układania desek: Równolegle do ściany budynku (wzdłuż wymiaru 4 m). Oznacza to, że legary muszą biec prostopadle do ściany (wzdłuż wymiaru 5 m).
5. Przewidywane obciążenie: Standardowe (meble ogrodowe, grill, swobodne poruszanie się).

Krok 2: Praktyczny przykład obliczeń dla tarasu 4x5m

Mając zebrane dane, możemy przejść do projektowania konstrukcji.

1. Wybór rozstawu legarów poddeszczułkowych:
   • Deska z modrzewia syberyjskiego o grubości 27 mm pozwala na bezpieczny rozstaw legarów co ok. 50 cm (mierzone w osiach).
   • Szerokość tarasu to 4 m (400 cm). Dzieląc 400 cm przez 50 cm, otrzymujemy 8 przęseł, co oznacza, że będziemy potrzebować 9 legarów poddeszczułkowych.
2. Planowanie konstrukcji nośnej (kontrlegarów):
   • Legary poddeszczułkowe mają 5 m długości i muszą być na czymś podparte. Nie mogą leżeć bezpośrednio na ziemi. Zastosujemy więc solidniejsze belki (kontrlegary), na których oprą się nasze legary. Kontrlegary ułożymy równolegle do ściany.
   • Jak gęsto rozmieścić punkty podparcia (słupy betonowe) pod kontrlegarami? Bezpieczny rozstaw dla solidnych belek to ok. 1,5 m. Na długości 4 m potrzebujemy więc 3 rzędów kontrlegarów (na początku, w środku i na końcu).
   • Jak gęsto rozmieścić słupy pod każdym 5-metrowym legarem poddeszczułkowym? Przyjmijmy również rozstaw ok. 1,5 m. Potrzebujemy więc 4 rzędów słupów (0 m, 1.5 m, 3.0 m, 4.5 m od ściany).
   • W ten sposób powstaje siatka punktów podparcia: 9 rzędów legarów x 4 rzędy słupów.
3. Dobór przekroju legarów:
   • Legary poddeszczułkowe: Będą one opierać się na kontrlegarach co ok. 1,5 m. Dla takiej rozpiętości standardowy legar 45×70 mm może być niewystarczający – mógłby się uginać. Bezpieczniejszym wyborem będzie legar o przekroju 50×100 mm lub nawet 60×120 mm, ułożony na wyższej krawędzi (na „sztorc”). Zapewni to odpowiednią sztywność.
   • Kontrlegary (opcjonalnie, w zależności od systemu): Jeśli rezygnujemy z siatki słupów i chcemy oprzeć całą konstrukcję tylko na kilku rzędach, belki te muszą być jeszcze solidniejsze. W naszym przykładzie, gdzie mamy gęstą siatkę słupów, można z nich zrezygnować i kłaść legary poddeszczułkowe bezpośrednio na słupach.

Wnioski z przykładu: Dla tarasu 4×5 m na słupach betonowych, przy desce 27 mm, optymalnym rozwiązaniem będzie zastosowanie 9 legarów o przekroju 50×100 mm (lub większym), rozstawionych co 50 cm, podpartych na siatce słupów co ok. 1,5 m.

5 najczęstszych błędów przy wyborze i montażu legarów

Przez lata widziałem wiele tarasów, które już po kilku sezonach wymagały kosztownych napraw. Większość problemów wynikała z tych samych, powtarzalnych błędów popełnionych na etapie konstrukcji. Oto lista, której powinieneś unikać:

1. Zbyt duży rozstaw legarów. To błąd numer jeden, wynikający z chęci zaoszczędzenia na materiale. Skutek? Uginające się deski, efekt „trampoliny” i uczucie niestabilności. Zawsze trzymaj się zaleceń producenta desek.
2. Użycie niezaimpregnowanego drewna. Stosowanie na legary zwykłego drewna konstrukcyjnego (np. z marketu, przeznaczonego pod dachy) to proszenie się o kłopoty. W kontakcie z wilgocią takie drewno zgnije w ciągu 2-4 lat, niszcząc cały taras od spodu.
3. Brak wentylacji pod tarasem. Konstrukcja musi „oddychać”. Legary nie mogą leżeć bezpośrednio na ziemi czy wylewce. Należy zapewnić minimalną szczelinę wentylacyjną (2-4 cm) przy użyciu podkładek gumowych lub wsporników. Brak cyrkulacji powietrza prowadzi do kumulacji wilgoci i przyspieszonej biodegradacji drewna.
4. Niewłaściwy dobór przekroju do rozstawu podpór. Stosowanie cienkich legarów (np. 45×70 mm) na tarasie podniesionym, gdzie punkty podparcia są co 2 metry. To gwarancja ugięcia się konstrukcji i niestabilności.
5. Mieszanie gatunków drewna o różnej „pracy”. Łączenie np. legarów z miękkiej sosny z bardzo twardą i stabilną deską egzotyczną. Drewno cały czas pracuje (kurczy się i pęcznieje) pod wpływem zmian wilgotności. Duże różnice w tym zakresie między legarem a deską mogą prowadzić do naprężeń i wyrywania wkrętów.

Montaż i zabezpieczenie legarów – klucz do trwałości tarasu

Nawet najlepszy materiał nie spełni swojej roli, jeśli zostanie nieprawidłowo zamontowany i zabezpieczony.

Prawidłowe poziomowanie i kotwienie do podłoża

Stabilność tarasu zaczyna się od solidnego fundamentu. Niezależnie od tego, czy budujesz na wylewce, czy na słupach, legary muszą być idealnie wypoziomowane, z zachowaniem wspomnianego wcześniej spadku 1-2%.

• Na wylewce betonowej używaj podkładek gumowych lub wsporników regulowanych. Izolują one drewno od wilgoci z betonu i pozwalają na precyzyjną regulację wysokości.
• Legary powinny być przytwierdzone do podłoża za pomocą kątowników i kołków rozporowych, aby cała konstrukcja była stabilna i nie „pływała”.
• W przypadku tarasu na słupach, legary mocuje się do nich za pomocą specjalnych kotew stalowych lub kątowników ciesielskich.

Impregnacja i ochrona przed wilgocią – co musisz wiedzieć

Zabezpieczenie legarów to inwestycja, która procentuje przez lata.

• Impregnacja ciśnieniowa: To podstawa dla drewna sosnowego i świerkowego. Kupuj materiał już zaimpregnowany w ten sposób.
• Zabezpieczanie miejsc cięcia: Każde miejsce, w którym tniesz impregnowany legar, odsłania surowe, niezabezpieczone drewno. Musisz je pomalować impregnatem do drewna na pędzel (najlepiej w kolorze zbliżonym do fabrycznej impregnacji). To krytycznie ważny krok, często pomijany przez amatorów.
• Dodatkowa ochrona: Choć legary nie są widoczne, warto je dodatkowo zabezpieczyć olejem do drewna lub lazurą. Taka powłoka ogranicza wnikanie wody w strukturę drewna i zmniejsza jego pęcznienie i kurczenie się, co przekłada się na większą stabilność wymiarową całej konstrukcji.

Prawidłowy dobór i montaż legarów to fundament, na którym opiera się bezpieczeństwo i estetyka Twojego wymarzonego tarasu. Poświęcenie odpowiedniej ilości czasu na analizę, obliczenia i staranne wykonanie tej niewidocznej części konstrukcji to najlepsza gwarancja, że będzie ona służyć bezproblemowo przez wiele lat. Nie idź na skróty i nie oszczędzaj na materiale – szkielet tarasu to nie miejsce na kompromisy. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych projektach, skonsultuj się z doświadczonym stolarzem lub konstruktorem.

Źródła / Odniesienia

1. https://desqe.pl/jakiej-grubosci-legary-pod-taras/
2. https://www.leroymerlin.pl/porady/budowa/izolacja/legary-pod-taras-co-ile-grubosc-wymiary-najwazniejsze-informacje.html
3. https://dombal.com.pl/jakie-legary-pod-taras-wymiary/
4. https://sbdinc.pl/jaka-grubosc-legarow-pod-taras-kluczowe-informacje-ktore-musisz-znac